70 жылдан кейін табылған хат

Астана тұрғыны Айжан Қанатова Ұлы Отан соғысының аяқталғанына 70 жылдан аса уақыт өткеннен кейін әжесінің заттарының арасынан хат салынған дорба тауып алды. Ондағы хаттарды Айжанның атасы, соғыс ері Дүйсенбай Мақашұлы Әлжанов жазған болып шықты.
Дүйсенбай Әлжанов 1922 жылы Петропавлда дүниеге келген. Ол 1941 жылы 19 жасында әскер қатарына шақырылған. Айжанның әжесі сол кезде Дүйсенді әскерге шығарып салғандардың барлығында оны соңғы рет көріп тұрғандай сезім болғанын айтқан.

«Бірнеше жыл бұрын әжемді сағынып, оның шабаданын ашып, біздің отбасымыз үшін тарихи мұра тауып алдым. Ол ішіне Дүйсен атамның соғыста жазған хаттары салынған дорба еді. Әжем оны ұқыптап сақтап келген екен. Хаттардың барлығы латын қарпінде жазылған. Соғыс жылдарындағы хаттарда не жазылғанын білгім келгені сонша, латын қарпін үйренуге кірістім. Алғашқы хатты оқығанымда қандай сезімде болғанымды сөзбен айтып жеткізгісіз», – дейді Айжан Қанатова.
1942 жылы 21 мамырда жазылған хатта Дүйсенбай ата былай жазыпты: «Ана, Гүлсім, Коляй, Фаузия, Еслям, сіздерге жалынды сәлем жолдаймын! Қалдарыңыз қалай? Мен аман-есенмін. Мәскеуге қарай бағыт алдық. Бұл хатты Қазан қаласынан жолдап отырмын. Достарым да дін аман. Әзірге ойымда ештеңе жоқ. Қонаққа бара жатқан сияқтымыз: ойнап-күліп, әңгіме айтамыз. Сіздерді қатты сағындым. Анашым, жылама. Бұл әр азаматтың борышы. Сондықтан жыламаңыздар. Өмір қиын, бәрі қымбаттап жатыр. Сондықтан өзіңді қолға алып, алға жүру керек. 1931-32 жылдардағыдай болайын деп тұр. Көршілерге, Шәкен, Оспан, Шәйкен, Хамза, Біләлдің отбасыларына сәлем! Пойыз жүріп барады. Көріскенше! Дүйсен».

Жастайынан алғыр болған Дүйсен майданда да өзінің қабілетін көрсете білген. Ол 1942 жылдың желтоқсанында шаңғы батальонының взвод командирі болып тағайындалған. Ол 1943 жылы тек бірнеше хат жазған. Ал сол жылдың маусым айында ауруханаға түсіп, ота жасалыпты.

Дүйсен атаның ұрпағы оның хаттарынан аталарының ержүрек болғанын байқаған. Ол соғыстағы өмірдің ауыртпалығына қарамастан, отбасының қалай өмір сүріп жатқанын жиі ойлапты. Кез-келген мүмкіндік болғанда туыстарына ақша жіберіп, азық-түлік сатып алу үшін өз заттарын сатып жіберулерін сұраған.

stan.kz